Rok 2011 był dla fanów twórczości Grahama Mastertona prawdziwym rajem na ziemi. Nie dość, że na polskim rynku pojawiały się nowe, dobre horrory, a światło dzienne ujrzała analityczno-biograficzna książka o autorze, to jeszcze Wydawnictwa zabrały się za przypomnienie Czytelnikom, że proza Brytyjczyka to także ambitne, wielowątkowe sagi historyczne. Do tego gatunku należy właśnie książka „Władcy przestworzy” z 1988 roku, która to za sprawą Wydawnictwa Albatros po raz pierwszy pojawia się w Polsce po ponad dwudziestu latach od premiery. To pierwsza tego rodzaju powieść Mastertona w ramach tego wydawnictwa. Z tej okazji wydawca postanowił zmienić szatę graficzną i format książki, co zaowocowało między innymi wydaniem jej ze skrzydełkami.
„Władcy przestworzy” to przedostatnia powieść z tego gatunku, którą stworzył Graham. Zdarzało mu się już pisać o dziewiczych rejsach luksusowych liniowców, budowaniu kolei żelaznej w USA czy gorączce diamentów w Afryce, tym razem powieść dotyczy pionierów Brytyjskiej awiacji. Jednak tylko w pewnym stopniu jest to książka o rozwoju przemysłu lotniczego – zasadniczo powieść ta traktuje o miłości, zdradzie, sprawiedliwości i zemście.
Bohaterami książki jest rodzina Lordów, która budowała swoją potęgę rozwijając angielską firmę produkującą samoloty. Herbert Lord, senior rodu, ginie jednak podczas lotu flagowym samolotem kompanii. Z pozoru przypadkowa śmierć okazuje się być w rzeczywistości powodowanym poczuciem winy samobójstwem. Trzej synowie Herberta – James, Richard i Michael – muszą szybko wydorośleć i przejąć firmę, którą tymczasowo po śmierci męża zarządza ich matka. Nie jest to łatwe, zwłaszcza że wszyscy trzej panowie są butni, kochliwi, ambitni i porywczy. James Lord, najstarszy z braci, to ambitny przystojniak, który szybko nawiązuje romanse z niewłaściwymi kobietami. Średni syn, Richard, jest najbardziej statecznym i zrównoważonym z braci i stara się iść w ślady ojca, nawet jeśli miałby pobłądzić. Michael, najmłodszy z ferajny, nie bardzo potrafi odnaleźć się w rodzinnej strukturze. Kiedy James nawiązuje romans z dziewczyną Michaela, a ten w porywie złości robi jej krzywdę, akcja zaczyna nabierać rumieńców, a drogi braci rozchodzą się, by za jakiś czas zetknąć się ponownie.
Akcja powieści rozgrywa się między 1923 a 1948 rokiem, na drodze Lordów staje więc II Wojna Światowa. James, który ma zupełnie inną wizję rozwoju firmy niż jego ojciec, wylatuje do Stanów Zjednoczonych by rozwinąć swoją własną linię lotniczą. Richard zostaje w Anglii by prowadzić rodzinną firmę, a Michael zostaje skazany na banicję w Australii za tragiczny skandal obyczajowy, który spowodował. Każdy z braci osobno buduje swoją przyszłość, jednak nie zawsze uczciwymi metodami, co nierzadko niesie ze sobą tragiczne konsekwencje. Żenią się, ale nie zawsze z miłości. Mają dzieci, niejednokrotnie jednak nie mogą odnaleźć szczęścia. Niemieckie i japońskie ataki na Anglię i Stany Zjednoczone nieodwołalnie kończą jednak pewną epokę, pozwalając braciom na małą rewolucję. Chociaż wszyscy wychodzą obronną ręką z wojennego kryzysu, a nawet udaje im się trochę wzbogacić, nie wiedzą, że najgorsze ma dopiero nadejść. Mroczny sekret z rodzinnej przeszłości powróci by ich dopaść, kiedy będą się tego najmniej spodziewali.
Czasy o których pisze Graham to z jednej strony nadal epoka ckliwej i restrykcyjnej obyczajowości. Chociaż są to tylko pozory – pod sztuczną powłoką konwenansów kryje się namiętność, pasja, zdrada i zbrodnia. Bohaterowie „Władców przestworzy” zdradzają się nawzajem z kim popadnie, kochają i odkochują się, a także popełniają niewyobrażalne grzechy, ponosząc konsekwencje, które trudno będzie im znieść. To czasy, w których trzeba uważać z kim uścisnąć dłoń, w kim się zakochać i z kim iść do łóżka. Lordowie, chociaż budzą sympatię, nie są ludźmi krystalicznie dobrymi i jednoznacznie uczciwymi. Fakt ten napędza powieść i świadczy o jej sile.
Saga rodziny Lordów to powieść, którą można wyraźnie podzielić na dwie części. Pierwsza połowa rozkręca się bardzo powoli, aczkolwiek od samego początku jest już bardzo ciekawie. Poznajemy bohaterów, ich namiętności i grzeszki, obserwujemy jak starają się odnaleźć po śmierci ojca. W drugiej połowie książki akcja niemiłosiernie przyśpiesza, rozdziały stają się wyraźnie krótsze, a przeskoki w czasie coraz większe. Zrozumiałym jest, że gdyby Graham nie zmienił tempa, powieść rozrosłaby się z prawie 600 do prawie 6000 stron, jednak przeskok jest dość wyraźny. Trudno to traktować jako wadę, w przeciwieństwie do zakończenia powieści, które chociaż jest bardzo dobre, to jednak mocno przewidywalne – już od połowy książki można domyślić się, jak zakończy się saga rodziny Lordów. Z drugiej strony, pozostałe wątki potrafią zaskoczyć i wciągnąć jak wir, więc nie ma co zawracać sobie głowy drobnostkami.
„Władcy przestworzy” to książka ze wszech miar godna polecenia. Pomimo drobnych wad jest ona porywająca, złożona, pełna skrajnych emocji i niejednoznacznie określonej moralności. To epicka saga, wobec której nie miałbym nic przeciwko, by nie przyspieszała tempa i miała nawet te 6000 stron. Każdy, kto lubi doskonały warsztat Mastertona, a nie przepada za horrorami, powinien zapoznać się z książką obowiązkowo. Pozostali też, bo po prostu warto.
Autor recenzji: Piotr Pocztarek
Wydawnictwo: Albatros
Rok wydania: 2011
Liczba stron: 575
Format: 14,5 x 20,5
Ocena recenzenta: 8/10
